ILO ve TÜİK’in ortak girişimi ile Türkiye’de Kooperatif İstatistikleri toplanması için ilk adım atıldı

 

 

 

 

-- 3 Şubat 2015 tarihinde ILO Ankara’da yapılan ilk toplantıda yaptığı konuşmada TÜRKİYE KOOP Başkanı Niksarlı bu girişimin başarısı için her türlü desteği vereceklerini söyledi,

-- Toplantıda Milli Birlik adına Kastamonu Birlik Başkanı Erol Akar kooperatif istatistikleri konusunda örnek bir çalışmayı tanıttı,

-- 25 kooperatifçinin katıldığı toplantıda ILO Genel Merkezinden Kooperatifler ve İstatistik Şubelerinin temsilcileri yanı sıra TÜİK, GTM, GTHB ve ÇŞB temsilcileri de hazır bulundular.

 

Toplantının açılışında ILO Türkiye Bürosu adına Özge Berber Agtaş, ILO İstatistik Bölümünden Hakkı Özel, Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinden Genel Başkan Muammer Niksarlı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünden Daire Başkanı Mustafa Sepetçi ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkan Yardımcısı Enver Taştı birer konuşma yaptılar.  Niksarlı konuşmasında TÜRKİYE KOOP’un bu girişime her türlü desteği vereceğini belirterek kooperatiflerin ekonomiye ve sosyal yaşama desteklerinin mali ve rakamsal katkılarının ortaya çıkarılması ve kooperatif istatistiklerinin kurumsallaştırılmasını istedi ve kooperatif bilançolarının merkezde toplanarak değerlendirilmesi ve Türkiye kooperatifleri konsolide bilançosunun çıkarılması gerektiğini söyledi. Kooperatiflerin ekonomik ölçek büyüklüğünün bilinmesinin önemine vurgu yapan Niksarlı, ulusal planlamalarda buna ihtiyaç duyulacağını, ayrıca kooperatiflere ilişkin sağlıklı ekonomik verilerin bilinmesinin yasal düzenlemelere de olumlu etkilerinin olacağını söyledi.

 

ILO Cenevre merkezinden gelen İstatistik Bölümü görevlisi Hakkı Özel ILO’nun çalışma istatistikleri konusunda açıklamalarda bulunduktan sonra Kooperatifler Şubesi Müdürü Simel Eşim de dünyada kooperatifleşme konusundaki gelişmeleri sektörler itibariyle özetleyerek kooperatif istatistiklerine neden gerek duyulduğunu anlattı.

 

TÜRKİYE KOOP adına Erol Akar’ın sunumu

Gümrük Ticaret Bakanlığından Mustafa Sepetçi ve TÜİK Başkan Yardımcısı Enver Taştı’nın konuşmalarından sonra TÜRKİYE KOOP adına Kastamonu Köy-Koop Birliği Başkanı Erol Akar birliğinin geliştirdiği kooperatiflerle ilgili veri tabanı ve işleyişi konusunda bir sunum yaptı. Akar sunumu sonunda bu girişimden model oluşturmada nasıl yararlanılacağını da anlattı. Akar, tüm kooperatif verilerinin Milli Birlik tarafından toplanması, değerlendirilmesi ve kullanımı için kamu kurumları ile paylaşması gerektiğini belirterek, bu işin bakanlıklar tarafından yapılmasının uygulama farklılıkları nedeni ile sorunlar doğuracağını ifade etti. Akar’ın bu önerisine çeşitli kooperatifçiler katıldıklarını ifade ettiler. Niksarlı ve Polat da Akar’ı desteklediklerini, ancak mevcut durumda Milli Birliğin altyapı ve yasal sorunlar nedeni ile veri toplama konusunda yaptırım gücü olmadığı için başarılı olamayacağını, bu nedenle yeni yasal düzenlemeye kadar bu işin kamu kurumları tarafından yapılması, yasal düzenlemeden sonra Milli Birliğe devredilmesi gerektiğini ifade ettiler. Erol Akar’ın sunumundan hareketler, katılımcılardan EczaKoop temsilcisi Ecz. Ali Ünal ve Prof Dr. Ziya Gökalp Mülayim de TÜRKİYE KOOP’a bu konuda görev verilmesi önerisinde bulundular.

 

Kamu kurumlarının sunumları

Toplantıda hazır bulunan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından M. Ali Korkmaz kooperatiflerle ilgili veri tabanı oluşturmaya çalıştıklarını ifade etti.

 

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünden Turgay Alaylı “Veri toplama ve istatistik üretme süreci” konulu sunumunda Bakanlığın 2013 yılından itibaren çıkarmaya başladığı istatistik bültenlerinin içeriği hakkında bilgi verdikten sonra veri kaynaklarını belirtti ve farklı kooperatif türleri hakkında bilgi alınamamasını bakanlıklar arasındaki koordinasyon eksikliğine bağladı.

 

Toplantıda son sunumu TÜİK Yıllık İş İstatistikleri Daire Başkanı Şenol Bozdağ yaptı. Bozdağ, TÜİK’in kooperatif istatistikleri konusunda yeknesak bir altyapısı olmadığını belirterek kooperatif bilgilerinin iki grup içerisinde mütalaa edildiklerini bildirdi: 1) Mali aracı kuruluş istatistikleri (MAKİ) ve 2) Yıllık sanayi ve hizmet istatistikleri (YSHİ). MAKİ kapsamında tarım kredi kooperatifleri ve esnaf kefalet kooperatifleri istatistiklerinin derlendiğini,  YSHİ kapsamında da taşımacılık, tüketim, ecza ve temin-tevzi kooperatiflerinin istatistikleri bulunduğunu söyledi. Bozdağ sunumu sonunda kooperatif veri tabanı oluşturulması ile daha kapsamlı istatistikler toplanacağını ve kooperatif iştiraklerine ait istatistiklerin de toplanıp değerlendirilebileceğini ifade etti.

 

Bu sunum hakkında konuşan Ecza-Koop’dan Ecz. Ali Ünal, ecza kooperatiflerinde istatistik değerlerinin bulunduğunu ancak standart olmadığını ifade ederek verilerin kullanıma hazır hale getirilmeleri gerektiğini söyledi. Bozdağ’ın sunumu üzerine konuşan Pankobirlik’ten Turgut Ağırnaslıgil, Tarım Kredi Kooperatiflerinden Hakan Kırmızı ve Türkkent’den Serpil Aydoğuş kooperatif işletmelerinin de istatistik toplamada dikkate alınması ve kooperatiflerin sosyal sorumlulukları gereği yaptıkları işlerin de buna eklenmesi gerektiği konularında görüş bildirdiler.

 

Niksarlı: Yasal düzenleme yapılıncaya kadar ne yapılmalı?

Toplantı sonunda konuşan TÜRKİYE KOOP Genel Başkanı Niksarlı, kooperatif istatistiklerinin gerekliliği konusunda herkesin hemfikir olduğunun ortaya çıktığını belirterek, sorunun yeni yasal düzenleme yapılıncaya kadar ne yapılabileceğinde yoğunlaştığını ifade etti. Milli Birliğin katılım zorunlu olmadığı için veri toplayamayacağını belirterek TÜİK’in veri toplama uzmanı olduğunu, Bakanlığın da “emredici” özelliğinden dolayı veri toplaması gerektiğini söyledi. Hazır bilgilerin değerlendirilmesi amacıyla il müdürlüklerinde toplanan bilançoların Bakanlık merkezine gönderilmesi gerektiğini belirten Niksarlı, bu bilançoların konsolide edilerek yayınlanması gerektiğini ve işe buradan başlamanın daha kolay olacağını söyledi.

 

Gümrük Ticaret Bakanlığından Mustafa Sepetçi de bu konuda TÜİK ile birlikte çalışmaya hazır olduklarını belirtti.

 

Simel Eşim: Ortak bir Çalışma Grubu oluşturulsun

-  ILO Kooperatifler Şubesi Müdürü Simel Eşim toplantı sonunda şu önerilerde bulundu:

-  Mevcut yasal düzenlemeler içerisinde çalışmalar başlatılmalı

-  Bir Çalışma Grubu oluşturulmalı

-  Bu Çalışma Grubunun ne yapacağı iş tanımı ile belirlenmeli

-  İhtiyaçlara ortak çözümler oluşturulmalı ve veri tabanları birleştirilmeli

-  Koordinasyonun TÜRKİYE KOOP tarafından yapılması şu aşamada zor görünüyor. Konuşmalarda bu iş için GTB’nın daha uygun olacağı belirtildi

-  Bu işe TÜİK teknik destek vermeli

-  Bir envanter çalışması ile başlanılmalı

-  Sosyal sorumluluk projeleri de istatistiklerde yer almalı.

 

Enver Taştı, TÜİK: Çalışma planına ihtiyaç var

TÜİK Başkan Yardımcısı Enver Taştı da toplantı sonunda şu değerlendirmeleri yaptı:

-  Bu girişime yasal olarak destek vereceğiz.

-  GTB’nın bu işin koordinasyonunu üstlenmesi bekleniyor

-  Bir Çalışma Grubu oluşturulması önerisine ben de katılıyorum

-  Ne tür bilgilere ihtiyaç duyulmakta ve elimizde mevcut hangi bilgiler var bunlar tespit edilmeli

-  Yaşanan sorunlar ve öneriler nelerdir?

-  Bu konuda ortak dil oluşturulmalı ve bir eylem planı hazırlanmalı.

 

Yol Haritası konusunda Alınan kararlar

Toplantıdan sonra 4 Şubat günü TÜİK merkezinde Başkan Yardımcısı Enver Taştı’nın başkanlığında dar kapsamlı bir değerlendirme toplantısı yapıldı. Toplantıya Taştı’nın yanı sıra TÜİK uzmanları, ILO Temsilcileri, GTB ve TÜRKİYE KOOP temsilcileri katıldı.

 

Bu toplantıda aşağıdaki kararlar alındı:

1) TÜRKİYE KOOP Başkanı Niksarlı’nın önerisi üzerine kooperatif istatistikleri konulu bu proje hakkında ICA Antalya Küresel Konferansı’nın “sürdürülebilirlik” bağlamında yapılacak sunumlara istatistik konusunun da eklenmesi konusunda ICA ile temasa geçilmesi kararlaştırıldı,

2) Kooperatif istatistikleri girişiminin koordinatörlüğünü Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğünün yapması

3) Aşağıdaki kurumların temsilcilerinde oluşacak bir Çalışma Grubu teşkil edilmesi:

• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
• TÜİK
• Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
• Kalkınma Bakanlığı
• TÜRKİYE KOOP - Türkiye Milli Kooperatifler Birliği

4) ILO’nun bu süreçte Çalışma Grubuna teknik destek sağlaması, ayrıca proje geliştirme ve fon yaratılmasına yardımcı olması

5) Çalışma Grubu için 15 gün içerisinde bir iş tanımı hazırlanması ve taslağın grup üyeleri ile paylaşılması

6) İlk toplantının Şubat ayı sonundan önce yapılması ve iş tanımı ile iş programının görüşülmesi amacıyla Çalışma Grubunun GTB tarafından toplantıya davet edilmesi.

 

Çalışma Grubu, neyi nasıl yapacağına karar verecek ve uygulamaya ilişkin yol haritasını belirleyecek. Toplantılara TÜRKİYE KOOP şemsiyesi altında sektörleri temsilen farklı kooperatiflerin temsilcilerinin de ihtiyaç duyulduğunda katılmaları sağlanacak.

 

TÜRKİYE KOOP olarak bu girişimin ülkemiz kooperatifleri için yararlı olacağına içtenlikle inanıyoruz ve öncülük eden kuruluşlara, özellikle de ILO ve TÜİK’e teşekkürlerimizi sunuyoruz.